Câu hỏi: Tôi là mẹ của hai con sinh năm 2015 và 2019, tôi và chồng đăng ký kết hôn năm 2014 và chồng tôi đã mất vào năm 2020. Đến nay vào tháng 06/2022 thì cha chồng tôi mất. Tôi rất mong Luật sư trả lời giúp tôi là tôi và các con có được nhận thừa kế tài sản của cha chồng hay không?
Trả lời: Cảm ơn câu hỏi của chị, về câu hỏi của chị, Luật sư chúng tôi có nội dung trả lời như sau:
Theo quy định của pháp luật về thừa kế hiện nay thì sẽ có trường hợp (1) thừa kế theo di chúc hoặc (2) thừa kế theo pháp luật.
- Thừa kế theo di chúc:
Đối với trường hợp thừa kế theo di chúc, áp dụng trong trường hợp cha chồng chị khi mất có để lại di chúc và di chúc cũng như các quy định về áp dụng di chúc tuân thủ theo quy định pháp luật. Lúc này, việc để lại tài sản cho người khác sẽ do ý chí của người để lại di sản (tức cha chồng của chị) quyết định. Theo đó cha chồng chị có quyền lập di chúc để lại tài sản cho người mà ông muốn. Trừ những người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc gồm (1) con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng và (2) Con thành niên mà không có khả năng lao động theo quy định tại Điều 644 Bộ luật dân sự. Hai con của chị và chị không thuộc trường hợp người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc như trên nên nếu trong di chúc cha chồng chị không thể hiện ý chí để lại tài sản cho chị, hai con của chị thì chị và hai con chị sẽ có được hưởng di sản thừa kế.
- Thừa kế theo pháp luật:
Đối với trường hợp thừa kế theo pháp luật, áp dụng trong trường hợp:
- Không có di chúc;
- Di chúc không hợp pháp;
- Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
- Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Trong trường hợp này, việc thừa kế được quy định theo hàng thừa kế. Căn cứ quy định tại Điều 651 Bộ Luật Dân sự 2015, hàng thừa kế được quy định:
- Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
- Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
- Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Như vậy có thể thấy, xét trong những hàng thừa kế của cha chồng chị thì chồng chị là “con đẻ” và thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Hai con của chị, tức “cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội” thuộc hàng thừa kế thứ hai. Và pháp luật không có quy định “con dâu” thuộc bất cứ hàng thừa kế nào, nên chị không thuộc các hàng thừa kế của bố chồng chị, hay nói cách khác, chị không có quyền hưởng di sản thừa kế theo pháp luật từ cha chồng của chị.
Và cũng tại Điều luật này, pháp luật quy định rất rõ “Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau” và “Nhưng người ờ hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không còn quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”.
Vì chị không cung cấp đủ thông tin nên chúng tôi chia làm hai trường hợp để giải thích quyền hưởng thừa kế theo pháp luật của con chị.
- Thứ nhất: Xét trong trường hợp có người thừa kế hợp pháp thuộc hàng thừa kế thứ nhất:
Trong trường hợp này, nếu giả sử chồng chị còn sống. Theo quy định pháp luật nêu trên, chồng chị sẽ hưởng được phần di sản thừa kế bằng những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Tuy nhiên, trên thực tế thì chồng chị đã mất, và căn cứ theo quy định tại Điều 613 Bộ luật dân sự quy định “Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết”. Như vậy, lúc này chồng chị không phù hợp với quy định về người thừa kế và không thể nhận phần thừa kế này. Tuy nhiên để đảm quyền lợi cho chồng chị cũng như các con chị, thì pháp luật dân sự có quy định về người thừa kế thế vị tại Điều 652 Bộ luật dân sự như sau “Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.” Áp dụng vào trường hợp của chị, chồng chị đã chết trước khi trước thời điểm cha chị để lại di sản thừa kế nên con của chị (cháu của người để lại thừa kế) sẽ được hưởng phần mà đáng lẽ ra chồng chị được hưởng nếu chồng chị còn sống, tức hai con sẽ được hưởng phần di sản thừa kế bằng với những người thuộc hàng kế thứ nhất.
- Thứ hai: Xét trong trường hợp không còn ai ở hàng thừa kế thứ nhất được nhận thừa kế:
Theo quy định tại Khoản 3 Điều 651 Bộ luật dân sự “Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”. Xét trong trường hợp những người thừa kế thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm “vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi” của cha chồng chị đã chết hoặc không có quyền hưởng di sản hoặc bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản thì theo quy định trên, di sản thừa kế sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ hai. Như đã phân tích, hàng thừa kế thứ hai sẽ có “cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội” các con của chị sẽ được hưởng mỗi người một phần bằng với những người thuộc hàng thừa kế thứ hai khác.
>>Xem thêm bài viết về thừa kế quyền sử dụng đất<<
Trên đây là câu trả lời của Luật sư chúng tôi cho trường hợp của Khách hàng đã gửi câu hỏi đến Luật sư. Đối với từng trường hợp cục thể, Quý khách hàng vui lòng liên hệ Võ Consultants để được tư vấn chi tiết. Luật sư doanh nghiệp: Số điện thoại tư vấn: 0909 865 891 – 0901 476 391 hoặc gửi yêu cầu qua địa chỉ email: hello@voconsultants.vn
Website: https://voconsultants.vn
Địa chỉ văn phòng làm việc: Tầng 8, Toà nhà Callary, số 123 Lý Chính Thắng, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh.
Trân trọng./.
